23 Aralık 2009 Çarşamba

Lise 4 Biyoloji konu anlatımı

Metabolizma nedir :hücrede gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonların tümüdür.A-Anabolizma nedir dış ortamdan alınan veya hücredeki reaksiyonlar sonucu oluşan basit moleküllerden hücrenin ihtiyaç duyduğu kompleks veya diğer moleküllerin sentezlenmesidir.Protein,RNA,Fotosentez,Kemosentez vb.B-Katabolizma nedir dış ortamdan alınan veya hücrede daha önce üretilip işlevlerini kaybetmiş kompleks moleküllerin enerji üretimi veya yapıtaşı üretimi için daha basit moleküllere parçalanmasıdır.Hücre içi ve dışı sindirim,O2 li ve O2 siz solunumATP(Adenozintrifosfat):Yapısı:1-Adenin nucleotid 2-Riboz 3- 3(Üç) fosforik asitÖzellikleri nelerdir:1-Yapısında iki yüksek enerjili fosfat bağları bulunur2-Canlının tüm yaşamsal olaylarında kullandığı enerji kaynağıdır3-Kolayca başka enerji formlarına dönüştürülebilir.(Elektrik,ısı,kimyasal bağ ,osmotik,ışık vb.)4-Bütün reaksiyonlara katılabilir5-Her hücre kendi ATP sini kendi sentezler6-Hücrede sitoplazma,mitokondri ve kloroplastlarda sentezlenir7-Hücre yaşamsal olaylarında sitoplazmada veya mitokondride üretilen ATP kullanılır8-Kloroplastlarda sentezlenen ATP organik madde sentezi ve kloroplastlardaki diğer yaşamsal olaylarda kullanılır9-Yüksek enerjili son fosfat bağının kopması ile ortama 7300 cal enerji verilir.Hücrelerde ADP nin sistemden enerji alarak kendine bir fosforik asit bağlayıp ATP haline gelmesine fosforilasyon denir.EnerjiADP+P -------------- ATP(Fosforilasyon)Fosforilasyonda kullanılan enerji kaynağına göre 4 (Dört) tip fosforilasyon vardır.1-Sübstrat düzeyde fosforilasyon:a-Bütün canlılarda görülürb-Sitoplazmik solunum enzimleri kullanılarak organik maddelerin yapısında bulunan bağ enerjisinin ATP enerjisi haline dönüşmesidir2-Oksidatif-fosforilasyon:a-Oksijenli solunum enzimi bulunduran canlılarda gerçekleşirb-Organik maddeler oksijenli solunum enzimleri ile inorganik yapılara dönüştürülürken açığa çıkan H lerin O2 ye aktarılırken gerçekleşirc- e.t.s. görev alır3-Foto-fosforilasyona-Klorofil taşıyan canlılarda gerçekleşir.b-Klorofil ve e.t.s etkisi ile güneş ışık enerjisinin dönüşümü ile gerçekleşirc-Enzim görev almaz4-Kemosentetik-fosforilasyon:a-Oksidasyon enzimi taşıyan bakterilerce gerçekleştirilirb-İnorganik maddelerin (H,Fe,N,NH3 vb.) oksidasyon enzimleri ile oksitlenmesi ile açığa çıkan kimyasal enerji ile gerçekleşirBütün canlılar güneşin ışık enerjisini kullanırlar.Işık enerjisinin canlıların kullanabileceği enerji formuna dönüşmesinde fotosentez ve solunum mekanizmaları rol alır.Fotosentez Solunum nasıl gerçekleşirIşık -------ATP-------- Glikoz --------- ATP ------------- ( Biyolojik iş)Biyolojik iş:Isı,elektrik,osmotik basınç,kimyasal bağ,ışık, mekanik,aktif taşıma vb.OKSİJEN VE HAYATNot: Fotosentezden önce (ozon oluşmadan) organik madde sentezi için gerekli enerji u.v , şimşek , yıldırımlarla gerçekleşirken , fotosentezde madde sentezi için gerekli enerji güneşin görünür ışınları (450-760n.m) ile gerçekleşir .Ozon bu ışınların geçişine engel değildir.Not: Bugün yaşayan bütün canlılar (Kemosentetik ler hariç) ihtiyaç duydukları organik besini ve oksijeni fotosentezden karşılarlar.O2 nin önemi:A-Ozon oluşumunu sağlar.B-Oksidatiffosforilasyonla yüksek ATP üretimi sağlar.Not:Oksijen aynı zamanda öldürücü olabilir. Obligat-anaerop bakteriler buna örnektir. Atmosferde O2 oranının artması solunumu engeller. Canlılar O2 nin bu olumsuz etkilerinden sahip oldukları enzimlerle korunur.Ozon oluşumu fotosentezle başlamıştır.EnerjiO2--------- O+O (Stratosferde) Oluşan O daha yükseklere çıkarak O2 ile birleşir ve ozon (200 n.m Küçük güneş ışınları)oluşur.Enerji(200-300 n.m)O+O2--------- O3 + Enerji -------------- Azotlu bileşikler.(Ozon)Ozonun önemini açıklayınız :A-Zararlı U.V ışınları tutarak karasal yaşamın başlamasına nede olmuştur. Buda canlıların sayı ve çeşitliliklerinde artmaya neden olmuştur.B-İlkel atmosferde organik madde sentezi bitmiş ve canlılar için organik madde sentez biçimi olarak fotosentez önem kazanmıştır.Oksijenli solunum ve solunum kat sayısı:O2 li solunumda organik moleküldeki (C6H12O6) C ve H ler koparılır. Karbon molekülden CO2 olarak ayrılırken , H ler dışarıdan alınan O2 ile birleşerek H2O olarak ayrılır. Bu nedenle glikoz yıkımında CO2 in ayrılımında izlediği yola karbon yolu, su ve ATP oluşumum ile sonuçlanan H ayrılışınada H yolu denir. Oksijenli solunumda e.t.s H yolunda görev alır.Solunum tipleri:A-Oksijensiz solunum (Fermantasyon.)1-Gerçek fermantasyon:EnzimC6H12O6 -------------2C2H5OH + CO2 + 2ATPGlikoz Etil alkol2-Oksidatif fermantasyon:EnzimC2H5OH + O2 ---------------CH3COOH + H2O+ ATPEtil alkol Asetik asitB-Oksijenli solunum:Enzim + etsC6H12O6 + 6O2 --------------------6CO2 + 6H2O + 38 ATPGlikozO2 siz SOLUNUM:1-Bazı bakteri ve mayalarda temel enerji üretim biçimi olmakla beraber, Bitki ve bazı hayvanlarında özel durumlarda başvurduğu enerji üretim biçimidir.2-Glikoliz ve fermantasyon olmak üzere iki evrede gerçekleşir.3-Glikolizde temel amaç enerji üretimidir. Fermantasyonda ise temel amaç glikoliz sonucu oluşan artık ürünlerin hücreye zarar vermesinin önlenmesidir.4-Glikoliz bütün canlılarda ortaktır.Fermantasyon ise canlının kullandığı enzime göre oluşum biçiminde ve son ürünlerde farklılıklar görülür.5-Fermantasyon son ürüne göre adlandırılır;Alkolik,Laktik asit,Asetik asit vb.6-Fermantasyonda O2 kullanılmaz ancak asetik asit fermantasyonunda O2 kullanılır.Oksijensiz solunumun evreleri:A-Glikoliz (Oksijensiz ve oksijenli solunum)Bütün solunum tipleri glikolizle başlar. Glikoliz bağımsız metabolizmaya sahip bütün hücrelerde görülen bir reaksiyondur. Genel özellikleri:1-Sitoplazmada gerçekleşir. (Mitokondri ye ihtiyaç yoktur.)2-Enzimatik reaksiyonlar dizisidir.3-Bir mol glikozun reaksiyona girmesi için ; İki mol ATP (Aktivasyon enerjisi için) harcanır.4-Bir mol glikozdan ;a) İki mol piruvatb) Dört mol ATPc) İki mol NADH2 , açığa çıkar.5-O2 li ve O2 siz solunumların ortak özellikleridir.6-Temel amaç enerji üretimidir.B-Fermantasyon nedir nasıl gerçekleşir1-Sitoplazmada gerçekleşir2-Enzimatik reaksiyonlardır3-Temel amaç glikolizde açığa çıkan son ürünlerin hücreye zarar vermesini önlemektir4-Kullanılan enzime göre son ürünler değişir5-Son ürüne göre adlandırılması yapılır6-Bakteri ,mantar ve omurgalılarda çoğunlukla çizgili kaslarda görülürFermantasyon için gerekli koşullar nelerdir:1-Uygun ısı2-Gerekli enzimler3-Organik madde(Glikoz vb.)4-Biyokimyasal ortam (Sitoplazma)Fermantasyonda açığa çıkanlar:1-Son ürün (Alkol,Aseton vb.) 2-ATP 3-CO2 4-IsıOksijenli solunum:Oksijenli solunum üç kademede gerçekleşir.1-Glikoliz: (Sitoplazmada gerçekleşir)EnzimGlikoz ------------ 2Piruvat + 2ATP+ 2NADPH22-Kreps döngüsü: (Mitokondri matriksinde)EnzimPiruvat ------------ 3CO2 + 4NADH2 +1FADH2 + ATP (Bir pürivat için)3-Oksidatiffosforilasyon: (Mitokondri krista zarlarında)e.t.sNADPH2 + 1/2 O2 ---------------- H2O + NAD+ 3 ÂTPe.t.sFADH2 +1/2 O2 ------------------ H2O + FAD + 2 ATPGlikoliz:Oksijensiz solunumdaki glikolizle aynı temel özellikler gösterir.Kreps döngüsü:Özellikleri1-Eukaryotlarda mitokondride , prokaryotlarda sitoplazmada mesezom denen zar kıvrımlarında gerçekleşir2-Pirüvatla başlar3-Mitokondriye geçen her piruvata karşılık 3 CO2 , (substrat düzeyde) 1 ATP, 1 FADH2 ve 4 NADH2 oluşur.4-Enzimatik reaksiyonlardır5-Isı,PH,aktivatör ve inhibitörlerden etkilenir.6-O2 varlığında gerçekleşen reaksiyonlardır.7-Diğer organik moleküllerin solunum reaksiyonuna katıldığı evredir.Oksidatif fosforilasyon:Oksidatif fosforilasyon özellikleri1-Mitokondri zarları (Bakterilerde mesezom denen zar kıvrımlarında gerçekleşir2-Piruvat tan ayrılan H lerin O2 ye aktarımıdır3-NAD,FAD,CoQ,Sitokromlar ve O2 görev alır4-NAD+ ile taşınan her 2H çiftine karşılık e.t.s de 3 ATP sentezlenir5-FAD+ ile taşınan her 2H çiftine karşılık e.t.s de 2 ATP sentezlenir6-1 Glikozun yıkımından e.t.s üzerinden toplam 34 ATP sentezlenir7-1 Glikoz için e.t.s de O2 ye aktarılan H lerden 24 H2O üretilir:Değişik organik moleküllerde oksijen kullanımı ve enerji üretimi durumuCO2Solunum kat sayısı: R.Q=---------- Sonuç kullanılan maddeye göre değişir.O2CO2Karbonhidratlarda RQ =---------- =1 olur.O26CO2Örnek: Glikoz (C6H12O6) için: RQ=------------ = 16O2CO2Yağlarda RQ = ----------- = X X > 1 çıkar,.buda daha fazla oksijen tüketmek demektirO2Yağlarda oksijen oranı az olduğu için solunumda yağların yıkımı için çok O2 kullanılır ve diğer organik maddelere oranla daha fazla ATP üretilir.36 CO2Örnek: Oleik asit (2C18H34O2) + 51 O2 =-----------= 0,751 O2CO2Alkol vb maddelerde RQ=--------- = X X<1 çıkar . Çünkü alkollerde oksijen oranı fazladır.O24CO2 4Örnek: C4H4O8 + O2 =--------------= --------= 4O2 1Solunum hızına etki eden faktörler:1- Isı 2 - O2 yoğunluğu 3- PH 4 -CO2 miktarı 5-Ket vurucular (Zehirler) 6 - Uyaranlar.Solunum hızı: Bitkilerde ; farklı organ ve dokularda solunum hızları farklıdır. Bitkisel organlarda solunum hızı şu şekilde sıralanır: Yaprak – Kök – Gövde. Doku olarak en hızlı solunum kambiyumda görülür.Bitkilerde solunum hızını artıran faktörler.1-Köklenme2-Yaralanma3-Tohum ıslanması4-TomurcuklanmaOksijenli ve oksijensiz solunumun ortak özellikleri:1-Glikoliz evresi ile başlamaları2-Glikozun aktivasyonu için ATP kullanılması3-Reaksiyonlar sonunda ATP sentezlenmesi4-Isının açığa cıkması5-CO2 nin açığa çıkması (Laktik asit fermantasyonu hariç)6-Substrat düzeyde fosforilasyonun gerçekleşmesi7-Enzim kullanılırOksijenli solunumu Oksijensiz solunumdan ayıran farklar:1- O2 kullanılması2- H2O nun açığa çıkması3- e.t.s nin görev alması4- Oksidatif fosforilasyonun gerçekleşmesi5- Glikozun CO2 ve H2O ya kadar parçalanması6-Yüksek ATP üretimi (Bir glikozdan 38 ATP)Oksijenli solunumun karşılaştırılmasıA-Fotosenteze özgü özellikler1-Klorofile ihtiyaç duyulması2-Işıkta gerçekleşmesi3-Organik madde sentezlenmesi4-CO2 ve H2O tüketilmesi5-Ağırlık artışı olması6-Endotermik olması7-Işık enerjisini ATP ve Kimyasal bağ enerjisine çevirmesiB-Oksijenli solunuma özgü özellikler1- Oksijenli solunum enzimlerine (Mitokondri) ihtiyaç duyması2- Besin ve O2 nin tüketilmesi3-CO2 ve H2O nun açığa çıkması4-Ağırlık azalması olması5-Ekzotermik olması6-Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisi haline çevirmesiC-Fotosentez ve O2 li solunumun ortak özellikleri1-Enzim kullanılması2- e.t.s kullanılmasıa-Solunumda: NAD-FAD-sitokromb-Fotosentezde:NADP-ferrodoksin-plastokinon-sitokrom3-Isının açığa çıkması4-ATP üretilmesi

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder